بانک مرکزی کانادا نرخ بهره را به ۱ درصد افزایش داد

بانک مرکزی کانادا در آخرین اقدام خود برای مهار تورم بالا، نرخ بهره معیار بانک را به میزان نیم درصد افزایش داد و به یک درصد رساند.

نرخ بهره بانک مرکزی کانادا بر نرخ های پرداخت و دریافت بانکی در مواردی مانند وام های مسکن، قراردادهای سرمایه گذاری تضمینی (GICs) و حساب های پس انداز تأثیر می گذارد و در نتیجه مشاغل و مصرف کنندگان کانادایی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

این بانک در مارس ۲۰۲۰ همزمان با شروع همه گیری، نرخ بهره را به رقمی کمی بالاتر از صفر کاهش داد.

اگرچه این اقدام به اقتصاد کانادا کمک کرد تا از وضعیت مبهم و بی سابقه ناشی از کووید-۱۹ عبور کند، اما در ماه ‌های اخیر، تورم مجدداً به بالاترین سطح خود در چند دهه گذشته رسیده است و بانک مرکزی را وادار کرده تا اقداماتی را در رابطه با اعتبارات انجام دهد.

تیف مکلم، رئیس بانک مرکزی کانادا، در یک کنفرانس مطبوعاتی با اعلام این خبر گفت: تورم بسیار بالاست و ما به نرخ بهره بالاتر نیاز داریم.»

این دومین بار ظرف چند ماه گذشته است که بانک مرکزی نرخ بهره را بالاتر می برد، بانک مرکزی با این اقدام به نرخ بهره بانکی در سال ۲۰۱۷ بازگشته است.

اقتصاددانان این حرکت را پیش بینی کرده بودند، به علاوه با توجه به تورم حدود شش درصد کشور، انتظار دارند نرخ بهره بانک مرکزی حداقل به دو درصد در آینده نزدیک برسد و بعد از آن به ارقام بالاتر افزایش یابد.

فروش اوراق قرضه با بهای پایین تر

افزایش نرخ بهره تنها اقدامی نیست که بانک مرکزی کانادا قصد دارد برای حذف محرک ها از اقتصاد انجام دهد.

پیش از همه گیری کووید-۱۹، بانک مرکزی کانادا برنامه ای را برای خرید اوراق قرضه به عنوان راهی برای حفظ جریان پول و پایین نگه داشتن هزینه های استقراض آغاز کرد. این برنامه به عنوان «تسهیل کمّی» معروف است، با این حال مدتی است که اقدامات بانک مرکزی نشان می دهد این برنامه خرید اوراق قرضه ممکن است به پایان برسد و در نهایت روز چهارشنبه این بانک اعلام کرد: «اکنون قصد دارد کل اوراق قرضه موجود در دفاتر خود که تاریخ انقضای آن به پایان رسیده است را به فروش برساند.»

همچنین اعلام کرد: «اوراق قرضه سررسیده دولت کانادا موجود در ترازنامه بانک مرکزی دیگر جایگزین نخواهد شد و در نتیجه اندازه ترازنامه به مرور زمان کاهش خواهد یافت.»

این اقدام باعث افزایش هزینه استقراض می شود، زیرا بانک مرکزی به‌ عنوان خریدار تضمینی همه آن اوراق از بازار حذف می شود و در نتیجه کسانی که اوراق را منتشر می‌ کنند مجبور به پرداخت نرخ بالاتری برای استقراض خواهند شد.

نرخ استقراض حتی قبل از تصمیم بانک به افزایش نرخ بهره، بالاتر از نرخ بهره بود. بازده اوراق قرضه پنج ساله در این هفته به ۲٫۷ درصد رسید که بالاترین نرخ از سال ۲۰۱۳ به شمار می رود. تقریباً یک ماه پیش، این بازده کمتر از ۱٫۵ درصد بود و در مقطعی قبل از دوران همه گیری کرونا، به کمتر از ۰٫۵ درصد رسید.

تصمیم بانک برای اجرای یک برنامه «سخت گیری کمّی» باعث افزایش بیشتر نرخ این بازده خواهد شد و وام های مسکن با نرخ ثابت را گران تر می کند.

در این راستا باید به این مسئله نیز اشاره کرد که وام ‌های دارای نرخ بهره متغیر با نرخ بهره بانکی مرتبط هستند، در نتیجه با افزایش نرخ بهره بانکی، نرخ این وام ها نیز بالاتر خواهد رفت. تنها چند ساعت پس از تصمیم بانک مرکزی جهت افزایش نرخ بهره بانکی، هر پنج وام دهنده بزرگ کانادا- RBC، TD، Scotiabank، CIBC و BMO- نرخ اولیه خود را ۵۰ واحد افزایش دادند تا با افزایش نرخ بانک مرکزی مطابقت داشته باشند.

شرایط سخت تر برای خرید

افرادی که وام با نرخ ثابت دریافت می ‌کنند در حال حاضر از نرخ‌ های بالاتر مصون هستند، زیرا وام را قفل کرده اند. اما افرادی که وام با نرخ متغیر دریافت می‌ کنند، به محض پرداخت بعدی متوجه افزایش نرخ بهره خواهند شد.

به علاوه افرادی که درصدد دریافت وام در بازار هستند، اکنون برای موفقیت راه دشوارتری را پیش رو دارند. این افزایش نرخ بیشترین تأثیر را بر افرادی خواهد گذاشت که برای بار اول اقدام به خرید وام مسکن می کنند، زیرا نرخ های بالاتر باعث افزایش واحد تست استرس وام مسکن خواهد شد که محاسبه می کند افراد چقدر مجاز به اخذ وام هستند.

البته مبلغ دقیق وام مسکن به موقعیت افراد بستگی دارد، اما به طور کلی، افزایش نرخ بهره بانکی منجر به کاهش قدرت خرید مردم می شود و هر کسی که بدهی دارد احتمالاً بیشتر احساس فشار خواهد کرد.

افزوده شدن بار سایر بدهی ها

در ادمونتون، میشل و کندیس لیستر وامی را دریافت کرده بودند، آنها در ابتدا می دانستند چطور بدهی های خود را مدیریت کنند. هر دو درآمد خوبی داشتند، یک خانه متعلق به خود داشتند. اما زندگی مالی با ثبات آنها پس از تصادف رانندگی در سال ۲۰۱۹ رو به افول پیش رفت.

آن‌ها بیشتر از آنچه که خودروی ون که در تصادف از بین رفته بود، ارزش داشت بدهی داشتند. یک وام جدید برای خودرو در سال ۲۰۲۰ به این بدهی ها افزوده شد.

سپس هر دوی آنها در سال ۲۰۲۱ به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شدند و برای مدتی قادر به کار کردن نبودند، همین امر باعث شد درآمد آنها به طور موقت کاهش یابد تا جایی که دیگر قادر به پرداخت بدهی ها نبودند.

میشل به خبرگزاری CBC گفت: «ما در نهایت بیشتر و بیشتر از کارت‌ های اعتباری استفاده می کردیم و خروج از آن وضعیت واقعاً دشوار بود.»

این زوج در حال حاضر در حال مذاکره با طلبکاران خود برای تسویه حساب هستند، اما احساس می کنند باید داستان خود را به عنوان یک حکایت آموزنده و هشداردهنده با دیگران به اشتراک بگذارند. آنها معتقد هستند که بالا رفتن نرخ بهره باعث می شود افراد بسیاری در آینده با وضعیت مشابه این زوج مواجه شوند.

افزایش نرخ خبری خوب و بد

تغییرات نرخ بانکی ممکن است خبر بدی برای وام گیرندگان باشد، اما تأثیر مثبتی بر طرف دیگر دفاتر حسابداری نیز دارد. پائول فوتیا، ساکن تورنتو، بازنشسته با درآمد ثابت است، او می گوید هرکسی که بخواهد با این پس انداز زندگی کند، از نرخ های بالاتر استقبال خواهد کرد.

او در مصاحبه با خبرگزاری CBC گفت: «افزایش نرخ بهره بانکی مطمئناً بر تعداد زیادی از افراد تأثیر منفی خواهد داشت، اما امیدواریم که طبق اهداف اعلام شده برای آن بتواند تورم را کنترل کند.»

به گفته بروس سلری، مدیر عامل شرکت اعتباری (Credit Canada Debt Solutions)، به همین دلیل است که افزایش نرخ ها برای مصرف کنندگان، خبری خوب و بد می تواند باشد.

وی در مصاحبه با خبرگزاری CBC اظهار داشت: «از این نظر بد است که وام گرفتن برای شما هزینه بیشتری دارد، اما از این نظر خوب است که بانک مرکزی می‌تواند تورم را کنترل کند.»

سلری همچنین افزود: «نرخ تورم کانادا در ماه گذشته به ۵٫۷ درصد رسید و قیمت همه اقلام از مواد غذایی گرفته تا مسکن و بنزین با سریع ‌ترین روند حرکت خود در دهه ‌های اخیر رو به افزایش است.» وی گفت: «باید کاری انجام داد تا چنین هزینه های مضحکی را برای خریداری اقلام مختلف پرداخت نکنیم.»